Cooperative Insurance Model According to Islamic Law

Kooperatifler, “ortakları arasında karşılıklı yardım, sosyal dayanışma ve kefâlet” araçlarını kullanarak çalışan bir şirket türü olup ülkemiz dünyada yaygın uygulama alanına sahiptir. Ülkemizde kooperatifçilik uygulaması Osmanlı döneminden başlayan uzun geçmişe Kooperatifler günümüzde esas itibariyle 1163 sayılı kanun düzenlenmiştir. sigorta şirketleri gibi ihtiyacından doğmuş olmakla birlikte pek çok yönden bunlardan ayrılmaktadır. Sigorta şirketlerinin kâr odaklı olması konvansiyonel sigortacılıkta, temin edilen riskin gerçekleşip gerçekleşmediğine bakılmaksızın, toplanan fonların tamamen şirkete ait olması, sigortaya ihtiyaç duyanlar açısından daha adil çözüm arayışını gündeme getirmektedir. Bu bağlamda İslam hukuku ilkelerine uygun kooperatif sigortacılığı model olarak dikkat çekmektedir. kooperatifin hukuki niteliğini inceleyen müstakil akademik çalışmalar yeter sayıda değildir. nedenle çalışmamızın amaçlarını; kooperatiflerin belirlemek, üzerinden yapılan katılım sigortacılığını İslami Sigortacılık Hukuku değerlendirmek hukukuna göre uygulanabilir yapısı için öneriler getirmek ifade edebiliriz. çalışmada, günümüzdeki uygulamalarının mahiyeti işleyişi, Uluslararası Birliği (ICA) tarafından kabul ilkeleri de göz önünde bulundurularak ortaya konulmuş; derneklerden sermaye şirketlerden farkı tahlil edilerek ülkedeki mali istikrar katılımı teşviki değerlendirilmiştir. Geleneksel kooperatifçiliğin devamı gelişen, geleneksel ile dijital ekonominin entegre hale geldiği platform kooperatifçiliğinin sunduğu fırsatlar konularak konusu edilmiştir. işleyen sisteminin makâsıdu’ş-şerîa (İslam hukuk felsefesi) uyumlu finansın temel olan; rızaya dayalı ticaret; sözleşmelerin gereğine riayet; faizden kaçınma; kumar aşırı belirsizlikten haram mal sektörlerden içeren karma sözleşmelerden kaçınma kurgulanabileceği konulmuştur. Ayrıca uygulanan tekâfül modelinin şirketi kooperatiften farklı olduğu vurgulanmıştır. Kooperatif modelinde üyelerin katkıları, tekâfülde teberru değil ivaz değerlendirilir. kapsamda ortaklarının verdiği katkılar; belirli emek, finansal katkı kefalettir. katkılara karşılık aldıkları ise; meslek geçimlerine dair ihtiyaçlarını şartlarda karşılanması, emeği doğru orantılı olumlu gelir-gider ortak dışı işlemlerden payları oranında pay alma imkânıdır. Sonuç sigortacılığını, sigortacılığı, teâvün, tesanüd suretiyle referansını bizzat Kur’an-ı Kerim’den alan, taraflar arası dayalı; ticaret, ahde vefa, sakınma, garar kumardan kaçınma, korunma iktisadının kurallarına uyumluluk gösteren yapıda kurgulanmaya uygundur. Konvansiyonel şirketleri, risk satılması temeline iken mütüel/karşılıklı/kooperatif risk-menfaat paylaşımı dayalıdır. şirketlerindeki işleyişin aksine, bu sistemde, belli hesabına fona yaptıkları ödemenin artan kısmı, tahmin edilenden düşük gerçekleşmesi nedeniyle, dahil olanlar dönem sonunda paylaştırılmakta, yani onlara iade edilmekte, zararın fazla halinde ise, bunun ilgili paydaşlar kapatılması yoluna gidilmektedir. Böylece risk-prim dengesi şekilde sağlanmış olmaktadır. Sistemin dayanağı, hukukunun külli kaidelerinden olan “el-harâc bi’d-damân” (kazanç-tazmin sorumluluğu/nimet-külfet dengesi) prensibidir. sistem yardımlaşma iktisat sistemine Müslüman toplumlarda güvenle kullanılabilmesi sözleşmesinin akit teorisi hazırlanması önemlidir. Bu, ortaklık tüm alanı bulabilecek görülmektedir.